Dự án Vietnamica với Viện Nghiên cứu Hán Nôm


Vietnamica là tên gọi tắt của Dự án châu Âu về nghiên cứu lịch sử và số hóa tư liệu văn bia Việt Nam - một trong những dự án do Hội đồng Nghiên cứu châu Âu (European Research Council - ERC) thuộc Liên minh châu Âu tài trợ. Dự án nhằm nghiên cứu lịch sử cung tiến Việt Nam qua văn bia (tập trung vào bia hậu), số hóa tư liệu KHXH Việt Nam lưu trữ ở châu Âu và Việt Nam; tham gia đào tạo Thạc sĩ và Tiến sĩ về bi kí học; thiết lập thư viện điện tử, dịch thuật và xuất bản các chuyên khảo và nghiên cứu tổng hợp về lịch sử cung tiến Việt Nam thời trung đại. Về tên gọi “Vietnamica”, trong tiếng La-tinh cổ, hậu tố -ica có nghĩa là “những điều thuộc về”. Ở đây sử dụng lối chơi chữ qua việc ghép hậu tố này sau từ Việtnam thành “Vietnam-ica” ẩn chứa một thông điệp đặc biệt về tình bạn bè (am-itié), tình hữu nghị.

Ảnh 1: Phát biểu chào mừng của GS.TS Nguyễn Quang Thuấn trong Hội thảo Vietnamica ngày 4-11-2019 tại ĐHQGHN

Người khởi xướng Dự án là GS.TS Philippe Papin - Giáo sư chuyên ngành Lịch sử Việt Nam của Khoa Lịch sử và Văn bản học thuộc Viện Khảo cứu Cao cấp (École Pratique des Hautes Études – EPHE, trước đây dịch là “Trường Cao học thực hành”) của Cộng hòa Pháp. Đơn vị chủ quản của Dự án là EPHE. Các đơn vị phối hợp cùng tổ chức và thực hiện là Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU) thông qua Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (USSH); Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam (VASS) thông qua Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Dự án được thực hiện trong thời gian 5 năm, từ 2019 đến 2024. Ban Điều hành kiêm Hội đồng Khoa học của Dự án Vietnamica gồm 6 thành viên là: GS.TS Philippe Papin (Chủ nhiệm Dự án), PGS.TS Nguyễn Kim Sơn (Giám đốc VNU), PGS.TS Hoàng Anh Tuấn (Phó hiệu trưởng USSH), TS Nguyễn Tuấn Cường (Viện trưởng Viện NC Hán Nôm), GS.TS Marc Bùi (EPHE), PGS.TS Pascal Bourdeaux (EPHE).

Để khởi động Dự án, Ban Điều hành Dự án đã tổ chức chuỗi hoạt động khoa học trong vòng 5 ngày: Ngày thứ nhất (04/11/2019) Hội thảo tại Đại học Quốc gia Hà Nội; Ngày thứ hai (05/11) Hội
thảo tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm; Ngày thứ ba (06/11) điền dã khảo sát thực địa (Hưng Yên, Bắc Ninh); Ngày thứ tư (11/11) Hội thảo tại TP HCM (AUF và EFEO); Ngày thứ năm (12/11) Toạ đàm và thuyết trình tại TP HCM.

Tham dự lễ khởi động Ngày thứ nhất (04/11) tại Đại học Quốc gia Hà Nội có sự có mặt và phát biểu của PGS.TS Nguyễn Kim Sơn (Giám đốc VNU), GS.TS Nguyễn Quang Thuấn (Phó Chủ tịch Hội đồng Lí luận Trung ương, nguyên Chủ tịch VASS), ông Jean-Michel Verdier (Chủ tịch EPHE), ông Jean-Paul Gaudemar (Tổng Giám đốc Tổ chức Đại học Pháp ngữ - AUF), ngài Giorgio Aliberti (Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam), Ngài Nicolas Warnery (Đại sứ Pháp tại Việt Nam) và sự góp mặt của đông đảo học giả Pháp và Việt Nam, phóng viên của các báo đài. Phát biểu tại lễ khởi động Dự án, GS.TS Nguyễn Quang Thuấn - Phó Chủ tịch Hội đồng Lí luận Trung ương, nguyên Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đánh giá: Đây là một sự kiện quan trọng và tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học xã hội của Việt Nam trong năm 2019. Từ phía Viện Hàn lâm KHXH VN, công việc hợp tác cụ thể trong Dự án Vietnamica được giao cho Viện Nghiên cứu Hán Nôm tổ chức thực hiện theo phạm vi chuyên môn của mình”. Cũng trong buổi lễ, ông Jean-Michel Verdier (Chủ tịch EPHE) đã trao Kỉ niệm chương của EPHE cho PGS.TS Nguyễn Kim Sơn, GS.TS Nguyễn Quang Thuấn, PGS.TS Hoàng Anh Tuấn và TS Nguyễn Tuấn Cường để ghi nhận và khuyến khích những đóng góp cho việc thúc đẩy quan hệ học thuật Pháp – Việt. Buổi chiều cùng ngày, Hội thảo đã bàn luận về một số chuyên đề như “Bia hậu và vấn đề cung tiến trong lịch sử Việt Nam”, “Ứng dụng công nghệ thông tin và bản đồ điện tử vào nghiên cứu và số hóa, xuất bản, dịch thuật tư liệu khoa học xã hội Việt Nam”, “Đào tạo ThS và TS trong khuôn khổ Dự án Vietnamica”.

Ảnh 2: Ban Điều hành kiêm Hội đồng Khoa học của Dự án Vietnamica

Trong Ngày thứ hai (05/11), Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã phối hợp với Vietnamica tổ chức hội thảo chuyên sâu về bia hậu với sự góp mặt của các thành viên Ban Điều hành Dự án và đông đảo các nhà khoa học, các chuyên gia văn bia trong và ngoài Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Hội thảo đã nghe Chủ nhiệm Dự án - GS.TS Philippe Papin giới thiệu về Dự án Vietnamica, GS.TS Philippe Papin và TS Nguyễn Tuấn Cường trình bày “Định hướng chiến lược nghiên cứu” trong Dự án. Tiếp đó lần lượt là các báo cáo chuyên đề của TS Trần Trọng Dương, TS Nguyễn Hữu Mùi, PGS.TS Trịnh Khắc Mạnh, NNC Nguyễn Văn Nguyên, PGS.TS Phạm Thị Thuỳ Vinh, TS Béatrice Wisniewski và NNC Nguyễn Phạm Bằng, TS Trần Thu Hường, ThS Dương Văn Hoàn, NCS Lou Vargas. Các báo cáo đã được thảo luận sôi nổi để trao đổi, đánh giá, góp ý nhằm giúp hiểu sâu hơn và xác định một số hướng nghiên cứu bia hậu ở Việt Nam nói riêng và văn bia Việt Nam nói chung. Cuối hội thảo là phần thảo luận về vấn đề tư liệu, xuất bản, dịch thuật trong phạm vi Dự án.

Ảnh 3: GS.TS Philippe Papin và TS Nguyễn Tuấn Cường chủ toạ hội thảo Vietnamica ngày 5-11-2019 tại Viện NC Hán Nôm

Trong ngày thứ ba (6/11), Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã phối hợp với Vietnamica tổ chức chương trình khảo sát điền dã thực địa về chùa Nôm (Hưng Yên), khu bia hậu ở làng An Trụ (xã An Thịnh, Lương Tài, Bắc Ninh) và khu kiến trúc đá ở từ chỉ họ Đặng (xã Phú Hoà, Lương Tài, Bắc Ninh). Tham gia đoàn công tác gồm có Ngài Nicolas Warnery (Đại sứ Pháp tại Việt Nam), ông Jean-Michel Verdier (Chủ tịch EPHE), ông Jean-Paul Gaudemar  (Tổng Giám đốc AUF), Ban Điều hành Dự án Vietnamica, một số vị khách mời người Pháp, một số nhà nghiên cứu, giảng viên ở Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Trường ĐH KHXHNV, Đại học Sư phạm Hà Nội.

Sau ba ngày hoạt động kể trên, Đoàn Vietnamica sẽ di chuyển vào TP HCM để tổ chức thêm một số hoạt động giới thiệu Dự án tới giới học thuật miền Nam.

(Nguyễn Tuấn Cường, 6/11/2019) 



VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM - VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM

Địa chỉ: 183 Đặng Tiến Đông - Đống Đa - Hà Nội
Tel: 84 24. 38573194 - Fax: 84 24 38570940
Email:vienhannom@gmail.com
Người chịu trách nhiệm: PGS.TS.Nguyễn Tuấn Cường
Lượt truy cập: